Migren hastaları için tavsiyeler

Migreni tetikleyen faktörler neler? Çikolata aslında migren ağrılarını artırmıyor mu?
 

MİGREN GÜNLÜĞÜ İLAÇ KADAR ETKİLİ 

Migrenli hastaların düzenli olarak şikayetleri ve neler yiyip içtikleri gibi notlar düştükleri ' migren günlüğü ' tutmaları çok önemi. Çünkü kişiye göre değişen migren tetikleyici etkenlerin bilinmesi ve buna karşı önlem alınması ağrı sıklığı ile şiddetini azaltmada ilaç kadar etkili olabilir.

Migreni tetikleyen faktörlerin iyi tanınması ağrı sıklığı ile şiddetini azaltmada en etkili yöntemlerden biri. Ancak her migren hastasının ağrıyı tetikleyen faktörleri farklı olabilir. Bu nedenle migren hastalarının ne yiyip ne içtiklerini not düştükleri " migren günlüğü " tutmaları ve ağrıdan önceki 12 gün süresince stres, koku, alkol veya kafein gibi tetikleyici faktörlere maruz kalıp kalmadıklarını not etmeleri çok önemlidir. Çünkü migreni tetikleyen faktörlerini iyi bilen ve onları engellemeye yönelik tedbirler alan migren hastalarının ilaç kullanmadan ağrıların sıklığı ile şiddetini azaltmaları mümkün olabilir.

AĞRI GÜNLÜĞÜ TEDAVİYE IŞIK TUTUYOR

Migren tanısı için öncelikle hastanın yakınmaları detaylı olarak dinlenir. Hastanın ağrı özellikleri hakkında yeterli bilgi edinildikten sonra fizik ve nörolojik muayene bulgularına göre ileri tetkiklere gerek duyulup duyulmadığına karar verilir. Bazı hastalarda kan tahlilleri veya beyin tomografisi ya da manyetik rezonans görüntüleme gibi görüntüleme incelemelerinden faydalanılır. Ardından hastadan migren günlüğü tutması istenir. Bu günlükte ağrının sıklığı, süresi, yeri, karakteri ( zonklayıcı, yanıcı, batıcı vs ) , ağrıyı arttıran ve azaltan faktörler ile kullanılan ilaçlar yer alır. Günlük takipler tedaviyi düzenleme açısından önemli olduğu gibi, hastanın da kendi ağrısını daha iyi tanımasına yardımcı olur. Bu şekilde daha sonra ortaya çıkan farklı baş ağrıları daha iyi ayırt edebilir.

MİGRENİ NELER TETİKLİYOR

Migreni tetikleyen faktörler:

Stres: En iyi bilinen migren tetikleyicilerinden birini oluşturur. Yapılan farklı çalışmalarda, yüzde 60-80 gibi yüksek bir oranda migren tetikleyicisi olarak tanımlanır ve en sık migren tetikleyicisi olarak yerini korur.

Kafein/nikotin fazlalığı: Fazla kafein ve nikotin tüketimi migren ağrısını tetikleyebilir. Ancak bunun tersi de olabilir. Örneğin her gün belli bir miktarda kafein alan bir kişi aniden düzenli kafein alımını durdurursa ağrılar benzer şekilde tetiklenebilir.

Kokular: Bazı parfümler, sigara, tiner veya boya kokusu migren tetikleyicisi olabilir.

Uyku düzeninde değişiklikler: Hem uykusuzluk hem de fazla uyumak migreni tetikleyebilir.
Geç yatılan bir gecenin sabahında ağrı olabileceği gibi, hafta içi her gün belli bir saatte uyanan kişi, hafta sonu 12 saat fazla uyuduğunda migren tipi baş ağrısı ile uyanabilir.

Hormonlar: En iyi bilinen migren tetikleyicilerinden biri de, adet dönemidir. Adet başlamadan 12 gün önce, adet ortasında veya adet sonlandıktan 12 gün sonra ağrı ortaya çıkabilir. Ağrı özellikle kandaki östrojen seviyesindeki ani azalmalar ile tetiklenir. Bazı migrenlilerde ağrılar sadece adet döneminde ortaya çıkar.

Parlak ışıklar ve yüksek ses: Parlak ışıklar ve yüksek ses migren ağrısını tetikleyebilir. Ayrıca migren ağrısı sırasında parlak ışıklara ve yüksek seslere karşı duyarlılık ortaya çıkar.

Besin ve içecekler: Kuruyemiş, turşu, kurutulmuş meyveler, sosis vb. et ürünlerinde bulunan sodyum nitrat, eski peynirlerde bulunan tiramin, soya ve hazır çorbalar migreni tetikleyebilir. Bu besinlerin tüm migren hastalarına yasaklanmasına ise gerek yok. Sadece ağrıları bunlarla tetiklendiği net olarak gösterilen kişilerin ilgili besinlerden kaçınmaları önerilir. Daha önceleri çikolatanın da bir tetikleyici olduğu düşünülüyordu, ancak son yapılan çalışmalarda böyle bir ilişki kanıtlanamadı.

Alkol: Alkol en iyi bilinen tetikleyicilerden biridir. Kırmızı şarap ise migreni tetiklediği en net bilinen içecek.

Hava değişiklikleri: Hava basıncında, ısısında veya nem oranında ani değişiklikler migreni tetikleyebilir. Migren hastaları özellikle havanın lodoslu olduğu zamanlarda ağrı sıklığında artış tarif edilir.

Ani ve yoğun fiziksel aktivite: Aniden ve yoğun fiziksel aktivite migreni tetikleyebilir. Çünkü ani ve hazırlıksız akitivite ile vücudun oksijen ihtiyacı hızla ve net olmayan mekanizmalar sonucunda migreni tetikleyebilir.

Spor: Fiziksel aktivite konusunda da düzen önemlidir. Daha önce hiç yapılmamış bir fiziksel aktiviteye başlarken vücudun yavaş yavaş hazırlanması gerekir. Aşırı zorlamalarla tetiklenebilen migren ağrısını, aktivite öncesi 10 dakikalık bir ısınma süresi, yavaş yavaş artırılan bir egzersiz programı ve spor sırasında yeterli sıvı alımı ile engellemek mümkün olabilir.

İlaçlar: Doğum kontrol hapları veya damar genişletici özelliğe sahip ilaçlar, migren hastalarında ağrıya sebep olabilir.

KAYNAK :Doç.Dr. Geysu Karlıkaya