İlk Türk Kadın MilletvekillerindenSeçilme hakkını kullanan ilk kadın olan Benal Arıman, 1935 yılında Atatürk´ün meclisinde bileğinin hakkıyla kazanan ilk kadın milletvekillerindendir (İzmir Milletvekili).
1903'te İzmir'de doğdu. İzmirli gazeteci/şair Tevfik Nevzat Bey´in kızıdır. 1921'de Paris Sorbonne Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü mezunudur. Döndükten sonra Hilâliahmer ve Himaye-ietfal gibi yerlerde sosyal faaliyetlerde bulundu. CHF vilayet heyeti üyeliği de yapan Arıman, Fransızca ve Rumca biliyordu. Arıman, İzmir´de Halk Partisi´nde görev almış, kadınların partilere girmediği o yıllarda, latin alfabesinin öğrenilmesi ve yaygınlaşabilmesi için çaba harcıyordu. Daha sonra, milletvekili seçilen Arıman, belediye ve parti üyeliğinden sonra, bir kadın olarak konumundan ötürü hiçbir rahatsızlık yaşamamış olduğunu dile getirmektedir.
16 yıl süreyle kadın milletvekili olarak görev yapan Benal Arıman, hamileliği döneminde yıllık izinlerini kullanıp gizlice doğum yapmış ve hamileliği esnasında TBMM´de bulunmamayı uygun görmüştür.
Uzmanlık alanı belediyecilik, sosyoloji ve edebiyattı. İzmir Belediye üyeliği de yapan Arıman, V, VI.,VII., ve VIII. Dönemde İzmir Milletvekilliği yaptı.
Türkiye'nin ilk kadın milletvekillerinden Benal Nevzat Arıman'ın babası Tevfik Nevzat'a ait mektuplar Türk Tarih Kurumu arşivinde bulunmaktadır.
19 Mayıs 1919'da, Mustafa Kemal Atatürk'ün başlattığı mücadeleye, kadınlar, değişikler yerlerde toplantılar, mitingler yaparak destek verdiler. Muallimler Cemiyeti Başkanı Nakiye Elgün Hanım da, 13 Ocak 1920'de, soğuk bir kış günü, Sultanahmet Meydanında bir mitingde şöyle haykırıyordu: "Önümüzde açık iki yol var: Biri, tarihimizle, şanımızla devam etmek; diğeri, gözlerimizle tarihimizi de kapayıp ebediyete götürmektir." Kadınların bu mücadeleleri, Kurtuluş Savaşı 9 Eylül 1923'te İzmir'de zaferle sonuçlanana kadar sürdü.
Mustafa Kemal Atatürk, bu kahraman Türk kadınlarına hak ettiği hakların hepsini teslim etti. Medenî Kanun, eğitim birliği, kılık kıyafet devrimi, seçme ve seçilme hakkı bunlardan başlıcalarıdır.
5 Aralık 1934'te Parlamento'nun kapısı kadınlara açıldı. Türk Kadınlar Birliği, seçme ve seçilme hakkının verilişini kutlamak üzere Sultanahmet Meydanı'nda bir miting ve Beyazıt'tan Taksim'e bir yürüyüş düzenledi.
Kadınların ilk kez oy kullandığı T.B.M.M. 5. Dönem seçimleri 8 Şubat 1935'te yapıldı ve 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi. Ara seçimlerde bu sayı 18'e ulaştı:
İlk Kadın Milletvekilleri
1- Mebrure Gönenç - Afyonkarahisar
2- Sabiha Gökçül Erbay - Balıkesir
3- Şekibe İnsel - Bursa
4- Huriye Öniz Baha - Diyarbakır
5- Dr. Fatma Memik - Edirne
6- Nakiye Elgün - Erzurum
7- Fakihe Öymen - İstanbul
8- Satı Çırpan (Satı Kadın) - Ankara
9- Ferruh Güpgüp - Kayseri
10- Behire Bediş Morova - Konya
11- Mihri Pektaş - Malatya
12- Meliha Ulaş - Samsun
13- Fatma Esma Nayman - Seyhan
14- Sabiha Görkey - Sivas
15- Seniha Hızal - Trabzon
16- Benal Nevzat Arıman - İzmir
17- Türkan Örs Baştuğ - Antalya
18- Hatice Özgener - (Ara seçimle)
1903'te İzmir'de doğdu. İzmirli gazeteci/şair Tevfik Nevzat Bey´in kızıdır. 1921'de Paris Sorbonne Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü mezunudur. Döndükten sonra Hilâliahmer ve Himaye-ietfal gibi yerlerde sosyal faaliyetlerde bulundu. CHF vilayet heyeti üyeliği de yapan Arıman, Fransızca ve Rumca biliyordu. Arıman, İzmir´de Halk Partisi´nde görev almış, kadınların partilere girmediği o yıllarda, latin alfabesinin öğrenilmesi ve yaygınlaşabilmesi için çaba harcıyordu. Daha sonra, milletvekili seçilen Arıman, belediye ve parti üyeliğinden sonra, bir kadın olarak konumundan ötürü hiçbir rahatsızlık yaşamamış olduğunu dile getirmektedir.
16 yıl süreyle kadın milletvekili olarak görev yapan Benal Arıman, hamileliği döneminde yıllık izinlerini kullanıp gizlice doğum yapmış ve hamileliği esnasında TBMM´de bulunmamayı uygun görmüştür.
Uzmanlık alanı belediyecilik, sosyoloji ve edebiyattı. İzmir Belediye üyeliği de yapan Arıman, V, VI.,VII., ve VIII. Dönemde İzmir Milletvekilliği yaptı.
Türkiye'nin ilk kadın milletvekillerinden Benal Nevzat Arıman'ın babası Tevfik Nevzat'a ait mektuplar Türk Tarih Kurumu arşivinde bulunmaktadır.
19 Mayıs 1919'da, Mustafa Kemal Atatürk'ün başlattığı mücadeleye, kadınlar, değişikler yerlerde toplantılar, mitingler yaparak destek verdiler. Muallimler Cemiyeti Başkanı Nakiye Elgün Hanım da, 13 Ocak 1920'de, soğuk bir kış günü, Sultanahmet Meydanında bir mitingde şöyle haykırıyordu: "Önümüzde açık iki yol var: Biri, tarihimizle, şanımızla devam etmek; diğeri, gözlerimizle tarihimizi de kapayıp ebediyete götürmektir." Kadınların bu mücadeleleri, Kurtuluş Savaşı 9 Eylül 1923'te İzmir'de zaferle sonuçlanana kadar sürdü.
Mustafa Kemal Atatürk, bu kahraman Türk kadınlarına hak ettiği hakların hepsini teslim etti. Medenî Kanun, eğitim birliği, kılık kıyafet devrimi, seçme ve seçilme hakkı bunlardan başlıcalarıdır.
5 Aralık 1934'te Parlamento'nun kapısı kadınlara açıldı. Türk Kadınlar Birliği, seçme ve seçilme hakkının verilişini kutlamak üzere Sultanahmet Meydanı'nda bir miting ve Beyazıt'tan Taksim'e bir yürüyüş düzenledi.
Kadınların ilk kez oy kullandığı T.B.M.M. 5. Dönem seçimleri 8 Şubat 1935'te yapıldı ve 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi. Ara seçimlerde bu sayı 18'e ulaştı:
İlk Kadın Milletvekilleri
1- Mebrure Gönenç - Afyonkarahisar
2- Sabiha Gökçül Erbay - Balıkesir
3- Şekibe İnsel - Bursa
4- Huriye Öniz Baha - Diyarbakır
5- Dr. Fatma Memik - Edirne
6- Nakiye Elgün - Erzurum
7- Fakihe Öymen - İstanbul
8- Satı Çırpan (Satı Kadın) - Ankara
9- Ferruh Güpgüp - Kayseri
10- Behire Bediş Morova - Konya
11- Mihri Pektaş - Malatya
12- Meliha Ulaş - Samsun
13- Fatma Esma Nayman - Seyhan
14- Sabiha Görkey - Sivas
15- Seniha Hızal - Trabzon
16- Benal Nevzat Arıman - İzmir
17- Türkan Örs Baştuğ - Antalya
18- Hatice Özgener - (Ara seçimle)
0 yorum:
Yorum Gönder